Harran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Sabri Çelik’in öncülüğünde kurulan, alanında uzman akademisyenlerden oluşan şemsiye kümeleri ile insanlığın tarihi gelişimini ortaya çıkaracak çok değerli araştırmalar yapılıyor. Harran Üniversitesi’nin yeni yüzü haline gelen ‘Sürekli Proje Üretme Konsepti’ dahilinde, İstanbul, Ankara, Pamukkale Üniversiteleri ve Şanlıurfa Müze Müdürlüğünden iştirakçilerden oluşan toplam 25 bilim insanını bir ortaya getiren, koordinatörlüğünü Harran Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kasım Kadro’nun üstlendiği Göbeklitepe Araştırmaları Şemsiye Kümesi, çalışmalarına sürat kesmeden devam ediyor.
Göbeklitepe’yi de içerisinde barındıran ve bereketli hilal olarak gösterilen üst Mezopotamya, insanlık tarihinin en kadim yerleşim yerlerinden birisi olarak gösterilmektedir. Bölgede 11 farklı pozisyonda antik çağa ilişkin kalıntıların bulunmasından sonra 2021 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Taş Zirveler Projesi başlatılmıştı.
Akademisyenler, ‘Taş Doruklar Projesi’ kapsamında Çakmaktepe, Sayburç ve Karahantepe’de incelemelerde bulundular
Tarihin akışını değiştirecek hafriyat alanlarında incelemelerde bulunan Rektör Prof. Dr. Mehmet Sabri Çelik’in öncülüğündeki araştırma kümesi üyelerine, Sayburç ören yerini, hafriyat lideri Doç. Dr. Hareket Özdoğan, Çakmaktepe ören yerindeki gelişmeleri hafriyat lideri Doç. Dr. Fatma Şahin ve Karahantepe ile ilgili hafriyat lideri Prof. Dr. Necmi Karul, ören yerindeki çalışmalar hakkında bilgiler verdiler.
Kurulan şemsiye kümelerinde 4 üst çalışma kümesine ilişkin olmak üzere, toplam 14 alt çalışma kümesi bulunmakta. Bu küme sayesinde, Göbeklitepe ve Karahantepe kazılarından elde edilen kalıntılar bilimin tüm disiplinleri açısından incelenerek; Göbeklitepe’de yaşayan toplumun etnik, sosyolojik ve biyolojik yapısı ve günlük hayat biçimleri, dini inançları, beslenme stilleri ve tabiatla olan ilgileri ortaya çıkartılmaya çalışılıyor. Bu kapsamda antik DNA laboratuvarı ve karbon-14 laboratuvarı üzere büyük çaplı projelere imza atmak isteyen takımın en büyük gayesi; başta Göbeklitepe olmak üzere Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndeki tüm arkeolojik kazılara takviye olarak bölge tarihinin bilinmeyenlerini gün yüzüne çıkarmaya yardımcı olmaktır. Böylelikle Harran Üniversitesi’nin bilhassa neolitik hafriyatlar için bir araştırma merkezi haline getirilmesi hedefleniyor.
Kazı liderlerinden aldıkları bilgilerin ehemmiyetine değinen Harran Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mehmet Sabri Çelik; “Bu bölgede dünyanın tarihini değiştirecek eserler bulunmaktadır. Bizde bu yapıtları araştırmak maksadıyla üniversitemizin değerli bilim insanlarıyla bir çalışma kümesi kurduk. Şemsiye kümesi ismini verdiğimiz çalışma topluluklarımız farklı bilimsel çalışmalarda da bulunmaktalar.
Bu kapsamda çalışma kümemizle birlikte birinci olarak Çakmaktepe’yi ziyaret ettik. Çakmaktepe, Anadolu’da bilinen birinci yerleşim izlerini Göbeklitepe’den çok daha eskiye götürüyor. Yerleşik yaşama geçmiş avcı-toplayıcıların Anadolu’da şimdiye kadar tespit edilmiş en eski yerleşim alanıdır. İnsanlık tarihinde birinci yerleşik hayata geçiş izlerine işaret eden yapıların tespit edildiği ve Harran Üniversitemizin haritalandırma takviyesi ile katkı sağladığı hafriyat çalışması, süratle devam ediyor.
Tarihi açıdan öteki kıymetli ören yerimiz Sayburç yerleşimidir. Burası 2021 yılından bu yana kazılmakta olan bir Çanak Çömleksiz Neolitik yerleşim olarak kendini göstermektedir.
Çalışmalar İstanbul Üniversitesi ve Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi işbirliğinde sürdürülüyor. Harran Üniversitemizin tekrar haritalandırma süreci ile katkı sağladığı bu hafriyatta; Hem yerleşme hem de toplanma yeri niteliğinde olan özel bir yapı ve gündelik ömrün geçtiği konutlar açığa çıkarılıyor. Özel yapılardan birinin içinde insan ve hayvanlardan oluşan bir duvar kabartması var. Kabartmalar Şanlıurfa’da şimdiye kadar bilinen en bütünlükçü resmi oluşturuyor. Tarih öncesi insanın ömrüne dair detaylı bilgiler veriyor.
En son olarak ta heyetimizle birlikte 1997 yılında Harran Üniversitesi akademisyenlerimiz tarafından keşfedilen Karahantepe hafriyat yerinde incelemelerde bulunduk. Bugüne kadar açığa çıkarılan yapıların çanak çömleksiz Neolitik Devir A evresinin sonu ile B devresinin başına tarihlendiği düşünülmektedir. Buradan da Göbeklitepe’dekilerine benzeri formda T biçimli dikili taşlar çıkarılmış. Yüzey taramaları ve jeomanyetik ölçümler sayesinde birbirinden farklılaşan 4 başka kısmın olduğuna işaretler bulunan Karahantepe’de açıldıkça genişleyen kireçtaşı yüzeyler kesilerek oyularak ya da düzleştirerek eksiksiz mühendislik sonucu yapılar için en uygun hale getirildiğini gördük.
Harran Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi başta olmak üzere, Veteriner Fakültesi, Hoş Sanatlar Fakültesi, Tıp Fakültesi, Ziraat Fakültesi ve İlahiyat Fakültelerinden ilgili öğretim üyelerinden oluşan şemsiye kümemizle araştırmalarımız bölgede sürat kesmeden devam edecektir” diye konuştu.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
