Dünyada yaygın olarak görülen ve uzun mühlet fark edilemeyen göz hastalıkları görme yetisinin kaybına yol açabiliyor. Bu noktada rutin göz muayeneleri büyük ehemmiyet taşıyor. Rutin göz muayeneleriyle erken teşhis edilen hastalıklarda, vakit kaybedilmeden tedaviye başlandığında görme kaybının önüne geçilebiliyor. Araştırmalara nazaran rutin muayene yaptırılmadığı takdirde 2050 yılına kadar dünyada 115 milyon kişinin görme yetisini kaybedeceği öngörülüyor. Göz sıhhatinin korunması için kimi pratik tedbirlerin alınması kâfi olabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Göz Merkezi’nden Prof. Dr. Abdullah Özkaya, “13 Ekim Dünya Görme Günü” nedeniyle göz sıhhati ve değeri hakkında bilgi verdi.
Pek çok insan görme yetisinin âlâ olduğunu düşünür ve genelde göz muayenelerini ihmal eder. Halbuki göz sıhhati çok değerlidir ve ihmal edilmemelidir. Hiçbir sorun olmasa bile sistemli yapılan göz muayeneleri belirti vermeyen ve görme kaybına yol açan göz hastalıklarını maniler. Göz sıhhati yalnızca görmekten ibaret değildir. Uygun bir göz sıhhati birebir vakitte eğitim ve ekonomiyi de dolaylı yoldan etkilemektedir. Zira beynin işlediği bilgilerin neredeyse yüzde 80’i gözlerden gelmektedir ve rutin bir görme muayenesi yüksek tansiyon yahut diyabet üzere hastalıkların da teşhisinde yardımcı olmaktadır. Bu hastalıkların dünya iktisadına yükü düşünüldüğünde rutin göz muayenelerinin ehemmiyeti bir sefer daha anlaşılacaktır.
Rutin göz muayenesi yapılmazsa 2050’ye kadar 115 milyon kişi görme yetisini kaybedebilir
Dünya nüfusunun dörtte birinde görme bozukluğu görülmektedir. Bu görme bozukluklarının neredeyse yarısı erken teşhis ve aktif tedavi prosedürleriyle önlenebilirdi. Yapılan araştırmalara nazaran ise 2050 yılına kadar rutin göz muayenesi yaptırılmadığı takdirde görme yetisini kaybedecek insan sayısının 115 milyon olacağı öngörülmektedir. Son sayılara nazaran dünya çapında 39 milyon kişi hiç görmemektedir, 246 milyon kişi de orta yahut şiddetli görme bozukluğuna sahiptir. Şayet erken teşhis edilebilen görme bozukluklarının yüzde 80’i önlenebilir, kolaylıkla tedavi edilebilir yahut önlenebilir. 19 milyon çocuğun görme engelli olduğu bilinirken; tüm görme engellilerin yaklaşık yüzde 65’i 50 yaş ve üzerindedir. Bu yaş kümesi ise dünya nüfusunun yalnızca yüzde 20’sini oluşturmaktadır.
Görme hayat kalitesi için çok önemli
Görmek, bağımsız hareket edebilmek, sağlıklı irtibat kurmak, eğitim ve çalışma hayatı için büyük bir ehemmiyet taşımaktadır. Bununla birlikte az görmek ya da görme yetisini kaybetmek hayat kalitesini epey olumsuz etkilemektedir. İnsan ömründe en az bir defa gözle ilgili sorun yaşanması kaçınılmazdır. Bilhassa çocukluk çağında konjonktivit geçirme riski yüksektir. Bunun yanında refraksiyon kusurları, hiçbir şey olmasa bile ilerleyen yaşta presbiyobi meydana gelmektedir. Ayrıyeten yaşla birlikte derinlik algısında zayıflama, loş ışıkta görme problemleri, gece araç kullanırken zorlanma da bireylerin karşısına çıkabilmektedir. Genetik, yaşlanma, enfeksiyonlar, çeşitli sıhhat problemleri da görmede probleme yol açabilmektedir.
Erken teşhis ve rutin muayeneyle görme kaybının önüne geçilebilir
Görmeyi en çok etkileyen fakat çok kolay bir formda teşhis edilip tedbir alınabilen hastalıklar bulunmaktadır. Bunların başını retinayı ilgilendiren hastalıklar çekmektedir. Diyabetik retinopati, sarı nokta hastalığı, glokom, epirental membran, maküla deliği, retina damar tıkanıklıkları, katarakt, santral seröz korioretinopati bunlardan bazılarıdır:
- Diyabetik retinopati: Retinanın münasebetiyle görmenin en büyük iki düşmanlarından biri hipertansiyon oburu diyabettir. Diyabetik retinopati, şekere bağlı körlüğün en sık nedenidir. Diyabet damarlar üzerinde tahribat yapar ve gözler bu noktada amaç olur. Retinadaki damar yapısında bozulma meydana gelir ve kanama başlar. Buna tedbir alınmazsa görme azalır hatta körlüğe kadar gidilir. Kan şekeri, kolesrerol, tansiyon istikrarı; rutin göz muayeneleri ve argon lazer ile erken teşhis edildiğinde körlük önlenebilir.
- Sarı nokta: Yaşa bağlı gelişen bu hastalık retinanın bozulup görmeyi engellemesidir. Göz içi enjeksiyonu tedavisi ile hastalık suratı yavaşlamaktadır. Hastaların denetimlerini aksatmamaları hayati ehemmiyet taşır. Kolay bir göz muayenesiyle erkenden teşhis edilebilir.
- Glokom: Genelde belirti vermez ve göz tansiyonu olarak bilinir. Rutin göz muayenelerinde teşhis edilebilir. Şayet tedavi edilmezse körlüğe yol açan glokomda, temel gaye göz basıncının düşürülmesi olmalıdır. Sistemli muayene ve uygun tedavi ile görme kaybı engellenir. İlaç kâfi gelmezse lazer ve cerrahi sistemlerle tedavi edilebilmektedir.
- Epirental membran: Epiretinal membran, retinanın önünde zar katmanı oluşmasıdır. Bu durum makulada oluşursa görme azalır. Şeker, göz iltihabı, damar tıkanıklığı, göz travmasıyla meydana gelebilir. Yıllarca belirti vermez. Rutin göz muayenesi işe teşhis edilir.
- Maküla deliği: Genelde 50 yaş sonrası görülen maküla deliği çarpık ve bulanık görmeyle belirti verir. Bu hastalar görüşlerinin merkezinde değişiklik hisseder. Tedavi edilmezse geri dönüşü olmayan görme kaybına sebep olur.
- Retina damar tıkanıklıkları: Bireyde hipertansiyon, diyabet, damar sertliği, pıhtılaşma problemleri varsa retinal damar tıkanıklığı olabilir. Bu meselede ani olarak görme kaybı başlar. Erken teşhis ve tedavi çok değerlidir. Enjeksiyon tedavisi uygulanır. Ek olarak lazer tedavisi de yapılabilir.
- Santral seröz korioretinopati: Genelde genç ve orta yaşlılarda görülür. Retina altında sıvı toplanmasıyla oluşarak görme kaybına yol açabilir. Merkezi görmede bulanıklıkla bulgu verir. Erken tespiti yararlıdır, görme kaybını önler.
- Katarakt: Doğal göz merceği saydamlığını kaybedip matlaşmasıyla oluşur. Kişi güya her şeye buzlu bir camın gerisinden bakıyor üzere hisseder. Genelde yaşlanmayla ortaya çıksa da diyabet, yüksek miyopi, kimi ilaçların kullanımıyla da oluşabilir. Tek tedavisi ameliyattır.
Göz sıhhatini müdafaanın adımları
Görme sıhhatini korumak kolay tedbirlerle yapılabilir:
- Düzenli göz muayenesi yaptırın.
- Ispanak yahut lahana üzere yeşil yapraklı sebzeler de dahil olmak üzere sağlıklı bir diyet yapın ve ülkü kiloyu koruyun.
- Ailenizin göz sıhhati geçmişini öğrenin.
- Güneş ışınlarını yüzde 99- 100’ünü engelleyen güneş gözlüğü kullanın.
- Sigarayı bırakın ya da başlamayın.
- Şeker, hipertansiyon ve kolesterol bedellerinizi istikrarda tutun
- Düzenli idman yapın
- Ekrana bakarken 20/20/20 kuralını uygulayın. Yani 20 dakikada bir, 20 saniye müddet ile 20 feet (yaklaşık 6 metre) uzağa bakmayı deneyin.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
