İngiltere’nin eski başbakanı Theresa May’in, vazife mühleti boyunca yaptıkları ve ‘yapamadıkları’ ile ilgili ayrıntılı bir karne hazırlandı.
Hazırlanan karneye nazaran ise May, İngiltere tarihinin ‘en silik başbakan’larından biri oldu.
2016 YILINDA VAZİFEYE GELDİ
İngiltere tarihindeki “ikinci bayan başbakan” olarak da bilinen May, göreve 23 Haziran 2016’da yapılan Avrupa Birliği (AB) referandumunda, üyeliğin devamı için kampanya yapan periyodun Başbakanı David Cameron’ın istifasının çabucak akabinde 13 Temmuz 2016’da vazifeye geldi.
MARGARET THATCHER’A BENZETİLİYORDU
May, İçişleri Bakanlığı devrinde sergilediği sert, disiplinli duruşuyla “Demir Leydi” lakaplı İngiltere’nin birinci bayan başbakanı Margaret Thatcher’a benzetildi. Fakat May, 3 yılı biraz aşan başbakanlık vazifesinden ayrılacağını duyurduğu basın açıklamasını gözyaşlarıyla bitirdi.
KIRKA YAKIN ÜST SEVİYE İSİM İSTİFA ETTİ
Brexit referandumunda kendisi de AB üyeliğinin sürmesinden yana oy kullanan May, kabinesini istikrarlı biçimde kurmaya çalıştı. Boris Johnson ve David Davis üzere katı Brexitçiler de Philip Hammond ve David Gauke üzere ılımlılar da kabinede kıymetli bakanlıkları aldı. Fakat bu istikrar arayışı, May’in bakan istifalarıyla dolacak başbakanlığının temelini oluşturdu.
May, kısa süren liderliği ve başbakanlığı sırasında hükümette, Tony Blair’in ve Margaret Thatcher’ın 10’ar yıllık vazifelerinde gördüklerinden daha fazla istifa gördü.
May hükümetinden ortalarında bir dışişleri bakanı, iki Brexit bakanı, bir çalışma bakanı, iki savunma bakanı, bir başbakan yardımcısının da bulunduğu 40’a yakın üst seviye isim istifa etti.
ERKEN SEÇİM FACİASI
İktidardaki Muhafazakar Parti’nin liderliğine ve başbakanlığa tek aday olduğu için otomatik olarak gelen May, önünde duran Brexit misyonunu gerçekleştirmek için halk takviyesi almayı denemek zorunda kaldı.
May, partisinin parlamentoda yalnızca 10 milletvekili farkla sahip olduğu hükümet çoğunluğunu genişletmek için erken seçim kararı aldı. Lakin seçim sürecinde sergilediği makûs performans yüzünden partisi elindeki çoğunluğu da kaybedince, Kuzey İrlanda’nın İngiltere ile birlik yanlısı çok sağ Demokratik Birlik Partisi’nin (DUP) dışardan takviyesiyle May, azınlık hükümeti kurmaya mecbur oldu. Bu durum May’in, AB ile yürüttüğü Brexit müzakerelerinde hareket alanını daraltırken, en sonunda vardığı muahedeyi da parlamentodan geçirememesine yer oluşturdu.
KUZEY İRLANDA SORUNU MAY’İN SONU OLDU
Theresa May’in sonunu hazırlayan faktörlerden biri, Kuzey İrlanda sorunu oldu. AB ile iki yıl boyunca yürüttüğü müzakerelerin sonunda vardığı Brexit mutabakatı, Kuzey İrlanda ile ilgili “tedbir maddesi” nedeniyle Avam Kamarası’nı geçemedi. May’in Brexit mutabakatı, İngiliz parlamentosunun alt kanadı Avam Kamarası’nda birincisi tarihi farkla olmak üzere toplam 3 kere reddedildi. Mutabakatta reaksiyon çeken unsur, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile İngiltere’ye bağlı Kuzey İrlanda ortasına Brexit sonrasında fiziki hudut girmesini önlemeyi amaçlıyordu.
Maddeye nazaran, İngiltere ile AB kapsamlı ticaret mutabakatı imzalayana kadar, ülkenin bütünü Gümrük Birliği’nde kalacak fakat Kuzey İrlanda ek AB kurallarına da tabi olacaktı. Bu hususun Kuzey İrlanda’yı vakitle İngiltere’den koparacağını savunan Muhafazakar Partili katı Brexitçiler ile DUP, May’in mutabakatının Avam Kamarası onayı almasını önleyen en kıymetli aktörler oldu. Kuzey İrlanda sorunu, müstakbel başbakanı da bekleyen en kritik sorun olmayı sürdürüyor.
TARİHTEKİ EN BÜYÜK SEÇİM YENİLGİSİ
May’e son darbe ise 22 Mayıs’ta yapılan Avrupa Parlamentosu seçimlerinde geldi. Muhafazakar Parti, tarihinde birinci defa ülke çapında yapılan bir seçimde 5. sıraya düştü.
Parti içi muhalefetin artan baskısına dayanamayan May, iki gün sonra, 24 Mayıs’ta yaptığı açıklamayla parti liderliğini ve başbakanlığı bırakacağını ilan etti.
TERÖR VE YANGIN
May’in başbakanlığının birinci yılında 4’ü Londra’da, biri Manchester’da olmak üzere peş peşe 5 terör saldırısı yaşandı. 36 kişinin hayatını kaybettiği ataklar, evvelki 6 yılı İçişleri Bakanı olarak geçiren May’in karnesine yazıldı.
Terör hücumlarının ortasında Londra’nın en lüks semtinde fakirlerin yaşadığı bir toplumsal konutta çıkan yangında 80’e yakın kişinin hayatını kaybetmesi de İngiltere Başbakanı’nın gücünü zayıflattı.
BREXİT’E KURBAN GİDEN İKİNCİ BAŞBAKAN
“Brexit Brexittir” sadeliğinde bir slogan ve büyük bir özgüvenle kendisinin belirlediği AB’den ayrılık tarihini iki sefer ertelemek zorunda kalan May, tarihe “Brexit’e kurban giden ikinci başbakan” olarak geçmiş oldu.
